همانطور که می دانید امروزه سه عامل اقتصاد ، محیط زیست و توسعه پایدار در راستای حرکت و رفاه اقتصادی منسجم ، به صورت اجتناب ناپذیری به یکدیگر وابسته می باشند و به اعتقاد اکثر صاحبنظران موفقیت پایدار اقتصادی بدون در نظر گرفتن دو وجه دیگر ممکن نمی باشد. از طرفی با توجه به اهمیت روز افزون رعایت استانداردهای محیط زیست و قوانین سختگیرانه ی حاکم در این حوزه ، به صراحت می توان اذعان کرد که پروژه های صنعتی و عمرانی جاری در کشور نیز از این قوانین مستثنی نمی باشند ، لذا آینده نگری مجموعه های بزرگ جهت داشتن برنامه های دراز مدت جهت استفاده از منافع و اجتناب از جریمه ها و خسارتهای احتمالی امری بدیهی به حساب می آید. از طرفی آینده نگری مجموعه ها از هر زاویه ای موجب حضور پررنگ و پیشرو بودن آن ها در محیط کسب و کار رقابتی می شود و همانطور که مبرهن است پیشرو بودن در هر صنعتی درآمد روز افزون را به همراه خواهد داشت. یکی از مواردی که در عرصه محیط زیست و اقتصاد بسیار حائز اهمیت است ، بحث تامین انرژی می باشد که در حال حاضر تمرکز دنیا و همچنین ایران در تامین انرژی با هزینه محیط زیستی کمتر می باشد. با توجه به اینکه تامین برق در اکثر پروژه های عمرانی سراسر ایران از طریق دستگاه های دیزل ژنراتور گازوئیل سوز به دست می آید ، بنا براین شایسته به نظر می آید با جایگزینی سوخت های پاک و مکمل های زیستی ، تولید انرژی با هزینه های محیط زیستی کمتر صورت پذیرد. در این راستا پیشنهاد می گردد از مکمل سوخت Biodiesel استفاده شود که از منابع تجدید پذیر و ضایعاتی تولید می گردد که نه تنها باعث کاهش آلاینده های زیست محیطی می گردد بلکه باعث افزایش طول عمر دیزل ها و کاهش هزینه های نگهداری می شود.
در ابتدا تعریف کوتاهی از محصول بیو دیزل به شرح ذیل خواهیم داشت.
بیو دیزل چیست؟
مکمل سوخت بيو ديزل یا گازوئیل زیستی ، يك سوخت گازوئيلي پاك است كه از منابع طبيعي و قابل تجديد مانند روغن‌هاي پسماند خوراکی تولید مي‌شود. بيو ديزل درست مانند گازوئيل نفتي عمل مي‌كند.
این محصول قابل استفاده در هر دستگاه دیزلی با سوخت گازوئیل می باشد ( دیزل ژنراتور ، کمپرسور ، ماشین های حمل بار دیزلی ، ماشین های راه سازی و … )
تولید بیو دیزل در ایران :
انجمن سوختهای زیستی ایران ( وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ، کمیته سوختهای زیستی و ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی فنآوری ریاست جمهوری با همکاری دفتر SGP – برنامه کمک های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی ، برنامه عمران سازمان ملل متحد ) تولید سوخت پاک زیستی Biodiesel را برای اولین بار در ایران توسط نخبگان علمی برتر ایرانی از سال 1393 در دستور کار خود قرارداده است که به لطف خدای متعال توانسته اند راهکارهای بسیار مناسبی را در راستای بالا بردن عمر مفید دستگاه های دیزلی و همچنین کاهش چشمگیر آلودگی هوا داشته باشد.
چرا از بیو دیزل به عنوان مکمل سوخت گازوئیل استفاده می کنیم؟
1- بیو دیزل احتراق کاملتری نسبت به گازوئیل داشته و منجر به کاهش اساسی هیدروکربن‌های نسوخته (UHC) ، منواکسید کربن و ذرات (PM) معلق می‌شود.
2- بیو دیزل دارای نقطه¬ی اشتعال بالا بوده ( C°130< ) که در نتیجه فراریت کمتری داشته و خطرات حین حمل و نقل و نگهداری آن را در مقایسه با گازوئیل کاهش می دهد.
3- استفاده از بیو دیزل به عنوان سوخت جایگزین و پاک می‌تواند هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سلامت محیط زیست و شهروندان مفید واقع شود.
4- بیو دیزل دارای خاصیت روان کنندگی بوده که موجب کاهش فرسایش قطعات و اجزاء موتور و افزایش طول عمر آن می‌گردد.
5- شستشوی داخل سیلندر ها که منجر به افزايش طول عمر كاركرد دیزل و پایین آمدن استهلاک دستگاه ها می گردد.
6- ایجاد افزايش روانكاري داخل بخش های مرتبط به سوخت رسانی دیزل و جلوگیری از ایجاد خط و خش داخل سیلندر.
7- بالا بردن کیفیت گازوئیل مصرفی ( افزودن بیو پرو دیزل با گازوئیل نفتی با نسبتهای 2 تا 5 درصد )
8- سوختی پاک تر از گازوئیل نفتی به دلیل احتراق کامل تر ( به دلیل داشتن 11 درصد اکسیژن )
9- کاهش اکسیدهای سولفور خروجی اگزوز زیرا در این سوخت اصلاً سولفور وجود ندارد.
10- بیو دیزل به صورت طبیعی ، تجزیه پذیر است و به طور کامل در طبیعت تجزیه می‌شود.
11- کاهش میزان كوبش در دیزل ها با توجه به احتراق کامل سوخت.
12- بیو دیزل باعث کاهش مقدار گازهای گلخانه ای می شود.
در تصویر بالا میزان استفاده از بیو دیزل به میزان 2% – 5% – 20% و 100% و کاهش آلودگی های ناشی از سوخت های فسیلی مورد تحلیل قرار گرفته است.
به چه میزان از بیو دیزل در گازوئیل استفاده کنیم؟
بیو دیزل را می توان حداکثر به میزان 20% به گازوئیل جهت استفاده در دستگاه های دیزلی پایه گازوئیل سوز استفاده کرد. در صورت استفاده بیش از 20% می بایست تغیراتی در سیستم سوخت رسانی دستگاه های دیزلی انجام گردد. در تصویر زیر میزان درصد خط و خش های ایجاد شده بر روی بدنه پیستون و سیلندر یک دستگاه دیزلی در شرایط متفاوت استفاده از بیو دیزل تشریح داده شده است.
اضافه کردن تنها 2% بیو دیزل تمامی ویژگیهای روان کنندگی بیو دیزل را به گازوئیل می بخشد.
تولید کنندگان جدید بیو دیزل در آینده :
اگر چه در حال حاضر كشورهاي اروپايي و آمريكايي مهمترين مراكز توليد بيو ديزل بشمار مي‌روند اما به دليل اينكه كشورهاي آسيايي و آفريقايي عمدتاً در نواحي مجاور استوايي مي باشند بنابراين علاوه بر اينكه بهترين مناطق براي توليد دانه‌هاي روغني مي باشند داراي دشت هاي وسيعي از كرچك و جاتروفا هستند كه دو گياه عمده براي توليد بيوديزل مي باشد و مصارف حيواني و انساني ندارند و بطور وسيع براي توليد بيوديزل بكار مي روند از این رو، آسيا و آفريقا بيشترين پتانسيل را براي توليد بيوديزل دارا مي باشند. پيش بيني شده است كه در سال 2020 بيوديزل توليد شده از مواد اوليه غير خوراکي حدود 20% از مصرف ديزل جاده‌اي را در برزيل، اروپا، چين و هند به خود اختصاص دهد.
آمار مصرف بیو دیزل در کشور آمریکا :
در سال 2011 صنایع بیو دیزل در کشور آمریکا با تولید 1/1 میلیارد گالن بیو دیزل علاوه بر تولید بیشتر از تخمین EPA، رکورد تولید این کشور در سال 2008 که برابر با مقدار 690 میلیون گالن بوده است را پشت سر گذاشته است که نقطه عطفی در تولید بیو دیزل این کشور به حساب می آید.
مزایای اجتماعی – اقتصادی تولید بیو دیزل از روغن های پسماند خوراکی :
1- کاهش آلودگی های ناشی از ورود این ضایعات به فاضلاب شهری توسط آشپزخانه های صنعتی و کارخانه‌های مصرف کننده و تولید کنندهی روغن های خوراکی و همچنین ادارات دولتی و مراکز نظامی.
2- جلوگیری از ورود مجدد این ضایعات به چرخه خوراک انسان و دام ( شیرینی پزی ها، کارخانجات تولید خوراک دام ).
3- جلوگیری از ورود این ضایعات به صنایع بهداشتی-آرایشی.
مزایای بیو دیزل از لحاظ تولید :
1- بیو دیزل از مواد اولیه ی تجدید پذیر بومی مانند روغنهای گیاهی خوراکی ، غیرخوراکی ، روغن پسماند حاصل از رستورانها و چربی حیوانی حاصل از دام و طیور تهیه می‌شود.
2- در صورتی که از روغن های پسماند به عنوان ماده ی اولیه استفاده شود ، پاکیزگی محیط زیست از این پسماندها را نیز باید به مزایای بیو دیزل افزود.