ماله پروانه‌ای یکی از پرکاربردترین دستگاه‌ها در صنعت ساختمان که در عملیات بتن‌ریزی برای صاف کردن و پرداخت نهایی سطح بتن استفاده می‌شود. که با اسم ماله موتوری و ماله برقی نیز شناخته می‌شود. ماله موتوری را از این‌جهت ماله پروانه‌ای نیز می‌نامند که چهار تیغه شبیه پروانه زیر شاسی آن قرار دارد.
این دستگاه از چهار قسمت تشکیل شده است:
1-شاسی ماله پروانه‌ای
2- تیغه ماله موتوری
3- سینی ماله هلیکوپتری
4- موتور این دستگاه
کاربرد ماله پروانه‌ای
- صاف و صیقلی کردن سطوح بتن
- حذف لبه‌های باقی‌مانده که بعد از شمشمه زنی روی سطح بتن باقی‌مانده است
- کف سازی سطوح وسیع همچون فرودگاه نمایشگاه سالن‌های ورزشی
- فروبردن سنگ‌دانه‌های درشت‌تر به درون بتن پرداخت نهایی سطح
- از بین بردن ناهمواری و خلل و فرج بافقی مانده روی بتن
- فشرده و متراکم کردن سطوح بتن
- حذف ترک‌های سطحی به وجود آمده
انواع ماله پروانه‌ای
به‌طورکلی دو نوع ماله موتوری وجود دارد:
1- ماله موتوری دستی
2- ماله موتوری نفربر
مزایای این دو نوع ماله:
ماله موتوری دستی (ماله پروانه‌ای)
این نوع ماله دارای یک دسته است که توسط
یک اپراتور هدایت می‌شود و برای پروژه‌های کوچک تا متوسط بتن‌ریزی همچون
پیاده‌رو پمپ‌بنزین پارکینگ طبقاتی از آن استفاده می‌شود.
این نوع ماله نسبت به ماله پروانه‌ای سرنشین‌دار رایج‌تر است.
ماله موتوری نفربر (سرنشین دار)
این نوع دستگاه ماله موتوری دارای یک صندلی بر روی ماله است که برای نشستن اپراتور از آن استفاده می‌شود. این مدل ماله برای سطوح وسیع‌تر و حجم کاری بالا همچون فرودگاه‌ها و نمایشگاه‌ها کاربرد دارد.
سایزهای دستگاه ماله پروانه‌ای
ماله پروانه‌ای در سایزهای 60، 90 و 120 ارائه می‌شود. که ماله موتوری بتن 60 سانت به دلیل ابعاد کوچک برای فضای کوچک و محدودتر مثل داخل راهرو مناسب است و سایز 120 آن به علت بزرگی مناسب برای سطح‌های وسیع‌تر است و اما پرکاربردترین سایز ماله 60 سانت است که سایزی مابین 60و 120 است که قابلیت استفاده در فضاها و امکان بیشتری را دارد.
انواع برندهای شاسی ماله پروانه‌ای:
شاسی برکر ساخت کشور ایتالیا
شاسی بارکیل ساخت کشور ایتالیا
شاسی هوپت ساخت کشور سنگاپور
شاسی هیساکی ساخت کشور مالزی
شاسی کورمکس ساخت کشور چین
انواع برندهای موتور ماله پروانه‌ای
موتور روبین
موتور هوندا
موتور چینی
اجزای ماله موتوری
دستگاه ماله پروانه‌ای از دو قسمت شاسی و موتور تشکیل شده است و قسمت شاسی نیز شامل چهار قسمت بدنه اصلی .فولی. تیغه و سینی است.
ماله پروانه‌ای براساس موتور به دو دسته تقسیم می‌شود:
1-ماله موتوری که شامل ماله پروانه‌ای با موتور بنزین یا دیزل
2-ماله برقی که شامل ماله پروانه‌ای با الکتروموتور
تیغه ماله پروانه‌ای
تیغه ماله پروانه‌ای همچون دستگاه ماله پروانه‌ای شامل سه سایز 60 90 . 120 سانت است و به‌طورکلی می‌توان انواع تیغه‌ها را روی ماله موتوری نصب کرد که در اینجا به سه نمونه اشاره می‌شود
سینی ماله پروانه‌ای
سینی ماله پروانه‌ای که شکلی محدبی را به خود گرفته است برای صیقل‌دهی نهایی سطوح بتن استفاده می‌شود. در دو مدل ایرانی و چینی با ضخامت‌های مختلف قابل تهیه است.
روش کار با ماله پروانه‌ای
پس از بتن‌ریزی ابتدا باید سطح بتن با شمشه دستی یا شمشه ویبره (شمشمه ماله) صاف شود و پس از گذشت مدت‌زمانی که بتن خودش را گرفت ( یعنی زمانی که اپراتور می‌تواند روی سطح بتن بایستد و جای پای او حدود ۳ میلی‌متر روی سطح باقی می‌ماند) کار با ماله پروانه‌ای شروع می‌شود در مرحله اول بهتر است با سرعت کم و آهسته از یک‌گوشه ماله کشی را آغاز کرد و باید حرکت اپراتور رو به عقب باشد که جای پای باقی‌مانده روی سطح بتن نیز پاک می‌شود که بهترین روش کار با ماله پروانه‌ای است.
نکات کلیدی که در حین ماله‌کشی باید رعایت کرد:
1- در هنگام کف‌سازی اگر آب حاصل آب‌آوری حاصل شد عملیات کف‌سازی را متوقف کنید تا آب سطح تبخیر شود در صورتی‌که هوا رطوبت دارد و امکان تبخیر آب وجود ندارد یک‌لایه گونی روی سطح بتن کشیده و گرد سیمان خشک را روی گونی بریزید تا باعث جذب آب و خشک شدن سطح بتن شود.
2- برای بتن تازه ریخته شده نمی‌توان از ماله موتوری استفاده کرد در ابتدا توسط شمشه ویبره سطح آن را صاف کرد.
3- زمانی می‌توان از ماله پروانه‌ای استفاده کرد که اصطلاحاً بتون خودش را گرفته باشد به‌طوری‌که وقتی اپراتور روی آن راه می‌رود جای پایش میافتد ولی در بتن فرو نمی‌رود.
5 نکته ایمنی که در اجرای بتن با ماله پروانه ای باید رعایت شود
رعایت نکات ایمنی در اجرای بتن با ماله پروانه ای بسیار توصیه می‌شود تا از به وجود آمدن حوادث غیرمترقبه جلوگیری کند. اجرای موارد زیر ضروری است:
1- در هنگام استفاده از دستگاه ماله موتوری پوشیدن عینک ایمنی و چکمه‌های دارای محافظ فولادی در قسمت انگشتی ضروری است.
2- برای تعویض تیغه‌ها، ابتدا دستگاه را خاموش و حتماً از دستکش ایمنی استفاده کنید.
3- در هنگام استفاده از دستگاه و زمانی که دارید گوشه‌ها را ماله‌کشی می‌کنید جهت ایمنی و جلوگیری از بین رفتن بتن، سرعت دستگاه را کاهش دهید.
4- همیشه جهت کنترل و اپراتور آن از دو دست استفاده کرده، زیرا به دلیل سرعت و قدرت بالای دستگاه در صورت در رفتن آن از دست اپراتور، امکان به وجود آمدن حوادث ناگوار وجود خواهد داشت.